Corocznym obowiązkiem Burmistrza Miasta i Gminy Olkusz jest przedstawienie sprawozdań z wykonania budżetu poprzedniego roku. Sprawozdanie przekazywane jest do oceny Regionalnej Izby Obrachunkowej oraz Komisji Rewizyjnej. Rada Miejska, po analizie opinii tych organów, udziela (bądź odmawia udzielenia) absolutorium z wykonania budżetu. 14 czerwca 2016 r. Rada Miejska w Olkuszu podjęła uchwałę w sprawie absolutorium z tytułu wykonania budżetu Miasta i Gminy Olkusz za rok 2015.
W 2015 r. Gmina Olkusz zrealizowała dochody w wysokości 137 377 052,69 zł, co stanowiło 99,97% dochodów planowanych. Na wydatki przeznaczono kwotę 132 209 856,23 zł, czyli 94,78% wydatków planowanych, dzięki czemu, zamiast planowanego deficytu osiągnięto za 2015 rok nadwyżkę budżetową w wysokości prawie 5,2 mln zł.
Głównym źródłem dochodów Gminy Olkusz były podatki i opłaty, w tym udziały w PIT i CIT oraz podatki i opłaty lokalne – 74 922 612 zł (54,5%), a także subwencje – 30 006 121 zł (21,8%) i dotacje – 20 956 593 zł (15,3%). Najistotniejsze kierunki przeznaczenia wydatków budżetowych w 2015 r. to: oświata i wychowanie – 59,2 mln zł, zadania z zakresu pomocy społecznej – ponad 18 mln zł, transport i łączność – prawie 12 mln zł, gospodarka komunalna i ochrona środowiska – 9,5 mln zł. Na wydatki majątkowe przeznaczono w ubiegłym roku ponad 11 mln zł. Wśród nich wyróżnić należy:
- budowę Olkuskiej Strefy Aktywności Gospodarczej za prawie 4 mln zł;
- poprawę układu komunikacyjnego w rejonie ul. Głowackiego i ul. Spółdzielczej w Olkuszu o wartości 1,8 mln zł;
- modernizację i przebudowy szeregu ulic oraz chodników na terenie Gminy o wartości 2 mln zł;
- prace na zamku w Rabsztynie oraz rewitalizacja kwartału królewskiego o łącznej wartości 612 tys. zł;
- działania podejmowane przy obiektach szkolnych: wymiana posadzki sali gimnastycznej i modernizacja instalacji c.o. w ZSPI Nr 1, modernizacja węzłów sanitarnych w Przedszkolu Nr 8 i Nr 10 oraz innych przedszkolach, wykonanie przyłącza kanalizacyjnego i zagospodarowanie terenu przy SP Nr 6, termomodernizacja budynku oraz budowa kompleksu boisk sportowych przy SP Nr 3, plac zabaw wraz z siłownią zewnętrzną i stanowiskiem do koszykówki na Osiedlu Pomorzany. Łączna wartość tych zadań 1,2 mln zł;
- liczne prace związane z modernizacją i zakupem sprzętu dla remiz Ochotniczych Straży Pożarnych, a także dotacje na zakup samochodu i wyposażenia dla Komendy Powiatowej PSP w Olkuszu i Komendy Powiatowej Policji w Olkuszu opiewające na kwotę prawie 600 tys. zł;
- modernizację i przebudowę lokali komunalnych oraz socjalnych na kwotę ponad 300 tys. zł;
- Rowerowy Olkusz – montaż stojaków w wysokości 103 tys. zł;
- wszelkie zadania realizowane przez jednostki pomocnicze gminy za prawie 200 tys. zł.
Zadłużenie Gminy Olkusz na koniec 2015 roku z tytułu zaciągniętego kredytu bankowego oraz wyemitowanych obligacji wyniosło 41 070 000 zł.
- Dane przedstawiające wykonanie budżetu Miasta i Gminy Olkusz w 2015 roku wyraźnie wskazują, że finanse gminy są stabilne, a przyjęta od początku mojej kadencji polityka optymalizacji kosztów oraz oszczędności, dają bardzo dobre efekty. Jak Państwo mogli się przekonać, zaciągnięte w poprzednich latach zobowiązania finansowe są przez nas spłacane, a mimo tego było możliwe wygospodarowanie pieniędzy na potrzebne mieszkańcom inwestycje – mówił przed głosowaniem w sprawie absolutorium Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz Roman Piaśnik.
Skład Orzekający Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie pozytywnie zaopiniował sprawozdanie z wykonania budżetu Miasta i Gminy Olkusz za 2015 rok wraz z informacją o stanie mienia komunalnego Gminy Olkusz na dzień 31 grudnia 2015 roku.
Rada Miejska w Olkuszu zdecydowała o podjęciu uchwały w sprawie absolutorium z tytułu wykonania budżetu Miasta i Gminy Olkusz za rok 2015 stosunkiem głosów 15 „za”, 4 „przeciw”, bez głosów wstrzymujących się. Radni głosujący „przeciw” w uzasadnieniu swojej decyzji podawali argumenty, które zostały przez pozostałych radnych uznane za nieadekwatne do instytucji, którą jest absolutorium. Jeden z radnych, podczas obrad Komisji Rewizyjnej, głosował „za” absolutorium, aby w czasie sesji głosować „przeciw”.
Instytucja absolutorium dla zarządów jednostek samorządu terytorialnego służy kontroli wykonania budżetu. Mimo bardzo konkretnych wytycznych oraz orzeczeń sądów, mówiących wprost, że absolutorium dotyczy wyłącznie wykonania budżetu, a nie całokształtu działalności wójta/burmistrza, często obradom w sprawie wykonania budżetu towarzyszy polityczna demagogia. Kolejne wyroki (Wyrok NSA z 11 września 1991 r., sygn. akt II SA 641/91, ONSA 1991, nr 34, poz. 79; wyrok NSA z 5 listopada 1992 r., sygn. akt II SA 764/92; wyrok NSA z 22 marca 1996 r., sygn. akt SA/Gd 3695/95, „Prawo Gospodarcze” 1996, nr 8.) potwierdzają, że rada nie może wykorzystywać absolutorium do oceny całokształtu działalności wójta.